Nga đề cao tinh thần thiện chí của châu Âu trong Hiệp ước Bầu trời mở, cảnh báo đáp trả cứng rắn sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận này.
“Nga đang thực sự trông đợi vào tinh thần thiện chí của các nước châu Âu, vì họ có nhiều hứng thú với sự tồn tại của Hiệp ước Bầu trời Mở. Nếu những nước thành viên còn lại hùa theo Mỹ, chúng tôi sẽ phản ứng cứng rắn trong thời gian ngắn”, Konstantin Gavrilov, trưởng phái đoàn Nga tham gia đàm phán kiểm soát vũ khí và an ninh quốc phòng tại Vienna, Áo, cho biết hôm 23/11.
Quan chức Nga cáo buộc Washington đang “chơi trò lừa lọc”, cho rằng Mỹ đã yêu cầu các đồng minh châu Âu tham gia hiệp ước để có thể nhận thêm dữ liệu trinh sát từ các chuyến bay trên bầu trời Nga.
Máy bay Tu-214ON được Nga dùng cho các chuyến bay trong khuôn khổ hiệp ước. Ảnh: Wikipedia.
“Thái độ của Mỹ với Hiệp ước Bầu trời mở ngày càng xấu đi kể từ khi Nga bắt đầu thực hiện các chuyến bay định kỳ qua lãnh thổ Mỹ, đặc biệt là khi chúng tôi phát triển và lắp đặt thiết bị trinh sát kỹ thuật số trên máy bay”, Bộ Ngoại giao Nga trước đó cũng ra thông cáo cho hay.
“Mỹ vẫn muốn các đồng minh ngăn Nga thực hiện những chuyến bay giám sát qua căn cứ của họ ở châu Âu, trong khi đòi hỏi các nước này chia sẻ dữ liệu không ảnh từ những chuyến qua qua lãnh thổ Nga. Đây là điều không thể chấp nhận. Chúng tôi sẽ tìm kiếm sự đảm bảo tuân thủ hiệp ước từ các nước thành viên trong thỏa thuận. Nga sẽ hành động đáp ứng lợi ích an ninh của quốc gia và các đồng minh”, thông cáo của Bộ Ngoại giao Nga có đoạn viết.
Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 22/11 thông báo rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở, thỏa thuận được Washington, Moskva và một số quốc gia châu Âu ký năm 1992, có hiệu lực năm 2002, nhằm thúc đẩy tính minh bạch về hoạt động quân sự. Theo hiệp ước, 35 quốc gia thành viên được tiến hành các chuyến bay giám sát trên không phận của nhau nhưng phải thông báo trước 72 tiếng để nước chủ nhà có thời gian phản hồi.
Quyết định rút khỏi hiệp ước được Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra hồi giữa năm sau nhiều tháng đánh giá, trong đó Washington cáo buộc Moskva liên tục vi phạm thỏa thuận như ngăn cản chuyến bay của Mỹ trên không phận Gruzia và vùng lãnh thổ Kaliningrad của Nga. Washington cũng cho rằng Moskva lợi dụng những chuyến bay tại Mỹ và châu Âu để xác định cơ sở hạ tầng trọng yếu, xây dựng kịch bản tấn công khi nổ ra chiến tranh.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Alexander Grushko từng khẳng định nước này không vi phạm Hiệp ước Bầu trời Mở và “không có gì ngăn cản đối thoại giải quyết những vấn đề kỹ thuật mà phía Mỹ gọi là hành động vi phạm thỏa thuận”. Quan chức Nga gọi hiệp ước là “một trong những cột trụ an ninh của châu Âu”, cho biết nước này đang đánh giá khả năng tiếp tục tham gia thỏa thuận.
Các thành viên NATO và một số nước Đông Âu nhiều lần hối thúc Mỹ duy trì thỏa thuận do lo ngại Nga sẽ rút khỏi hiệp ước để đáp trả, gây suy yếu an ninh trong khu vực.
Vũ Anh (Theo Sputnik)
